EK: het eindspel
Aan het eind van mijnvorige verslag had ik twee partijen achter elkaar verloren, en het kwam dus goed uit dat er na de zevende ronde een rustdag was. Een rustdag is, zo suggereert de naam, een dag waarop uitgerust kan worden, en zodoende huurde ik bij de haven een mountainbike om naar de andere kant van het meer te fietsen om daar de [url=http://www.cycling-challenge.com/mont-du-chat-and-col-du-chat/]col du chat[/url] te bedwingen. Als enige schaker geloof ik, wat ik niet begreep: je bent bij een berg en dan ga je er niet op proberen te fietsen? Waar zijn bergen anders voor bedoeld? Of nouja, dat dacht ik van tevoren, tijdens het klimmen kreeg ik meer begrip voor de minder sportieve vakgenoten, en ik kreeg het nauwelijks voor elkaar om meer dan honderd meter zonder stop te rijden. Misschien had ik ook beter een racefiets in plaats van een bergfiets kunnen huren. Maar de top haalde ik! Zonder fotobewijs, dat wel. Maar nadat ik eerst nog langs een andere stad was gefietst maakte terug in Aix-Les-Bains een toevallig passerende schaaksitemedewerkster een foto:
De volgende dag was ik goed afgetraind, en dat was nodig ook, want ik had zwart tegen Benjamin Bok. Uit de opening kreeg ik comfortabel spel en in beginnende tijdnood had hij het probleem van zijn koning nog niet opgelost:
[r2qrbk1/5pp1/2p3b1/pppnpNPp/P3P2P/1P1P1N2/1BP1QP2/R3K1R1 b Q – 0 22]
En dus ging ik voor complicaties, al was 22…Dc7 hier de beste zet. 22… Lxf5!? 23. exf5 c4 24. dxc4 e4 25.Pe5 Wit had twee goede alternatieven: 25. Pd4 Lb4+ 26. Kf1 bxc4 27. bxc4 Pc3 28. De3 c5 29. Pc6 Dc8 30. Lxc3 Lxc3 31. Dxc3 Dxc6 32. De3 en 25. O-O-O bxc4 26. bxc4 Tb8 27. cxd5 Db6 28. Ld4 La3+ 29. Kd2 c5 30. Lc3 Lb4 31. Dc4 exf3 32. Tge1 geven beiden ongeveer gelijk spel. 25… Lb4+ 26. Kf1 Pc3 27. Lxc3 Lxc3 28. Td1 Dc7 29. Pd7 Tad8
30.Tg3? 30. Pf6+ ziet er verleidelijk uit, en het blijkt ook goed: gxf6 31. Txd8 Txd8 32. Dxh5! Kf8 33. g6 en hoewel zwart zich kan verdedigen, heeft wit genoeg tegenspel voor remise. 30… Txd7 31. Txc3 Dh2 Nu staat zwart erg goed, maar in de tijdnoodfase mis ik een paar winsten. 32. Tg3 Dh1+ 33. Tg1 Dh3+ 34. Tg2 Txd1+ 35. Dxd1 e3 36. fxe3 Dxf5+ 36… bxa4 wint gewoon. 37. Kg1 Txe3 En hier 37… bxa4 38. Tf2 De6 39. bxa4 Dxe3 40. Dd7 De6 38. cxb5 De4?! 39. Kf1? Na 39. Dd8+ Kh7 40. Dd2 is het niet meer zo duidelijk. 39… cxb5 39… Tf3+! 40. axb5 Df5+ En alweer: 40… Tf3+ 41. Tf2 Th3 en zwart wint. 41.Kg1
Nu kon ik de balans opmaken en gelukkig staat zwart nog steeds erg goed. Bij (bijna-)eindspelen met toren en dame is de veiligheid van de koning meestal de belangrijkste factor, en de zwarte staat veel veiliger dan de witte. Verder is h4 zwak, al moet zwart oppassen niet daar te slaan als Dd8+ en g6+ mogelijk is. 41. Kg1 Dxb5 42. Td2 Tg3+ 43. Kf2 Tg4 44. Td8+ Kh7 45. Dd5 Zo voorkomt wit matgezet te worden (althans, op korte termijn), het nadeel is dat zwart nu een pion wint. Dxd5 46. Txd5 Txh4 47. Txa5 Th2+ 48. Kg3 Txc2
Het beste waar wit nu op kan hopen is g6 uitlokken en de toren op b5 zetten. Maar zelfs dan wint zwart: toren op g4 en de koning erbij (gh tegen b wint). In de partij gaat het makkelijker. 49. Tf5 Kg6 50. Tb5 Td2 51. b4 Td4 52. Kf3 Tg4 53. Ke3 h4 54. Kf3 h3! 55. Kxg4 h2 56. Tb6+ f6 57. gxf6 gxf6! 0-1
De negende ronde mocht ik met wit tegen Yelena Dembo. Op papier niet heel moeilijk, maar ze had al een partij gewonnen tegen een sterke grootmeester en ook al diverse (vaak snelle) remises gespeeld. Ook tegen mij bood ze na zet 14 remise aan, maar dat die andere grootmeesters gek zijn, betekent nog niet dat ik het ben. Maar toch, mijn grote voordeel na de opening verwaterde en in de tijdnoodfase liet ik haar veel te actief worden. Ik verloor een pion, mijn koning was in de problemen… maar toevallig deed ik de goede zetten en dat leidde tot deze stelling.
De witte koning staat nog steeds niet uberveilig, maar wel erg geschikt voor een eventueel eindspel. Ik was even bang dat 42… c6 sterk zou zijn, maar zag toen 43. dxc6 d5 44. Dxh6+! Dxh6 45. Txh6+ Kxh6 46. Kd4 en dat lijkt toch wel gewonnen voor wit. Verder dreigt 43.De6, vandaar: 42…Te7 Met een remiseaanbod waar ik maar niet meer op reageerde. 43.Dh4 Dwingt dameruil af. Ook 43.Dg4 Tg7 44.De6 was sterk. 43… Dxh4 44. Txh4 Kg6 45. Pd4 Lg7 46. Tg4+ Kh7 47. Pxb5 Wit kan hier een pionneneindspel forceren met 47.Pf5, maar wint dat of is het remise? Ik kom hier nog op terug. 47… a6 48. Pa7 Lb2 49. Tg1 Het schaakje op c1 moet voorkomen worden. Te8 50. Pc6 Kh6
Het witte plan is simpel: a-pion naar voren, b5 spelen, a-pion nog verder naar voren, materiaal winnen. Zwart kan alleen maar afwachten. 51. a4 Kh7 52. a5 Kh6 53. Tb1 Lc3 54. b5 axb5 55. Txb5 Ta8 56. Kxe4 Kg6 57. Kd3 Le1 58. Tb1 Lh4 Slaan op a5 is beter, maar het verandert alleen het aantal zetten van de partij, niet de uitslag. 59.Tb8 1-0
Zodoende had ik (dankzij een goede tiebreak) anderhalf punt nodig uit de laatste twee ronden om me te plaatsen voor de worldcup. Het plan was om eerst met zwart remise te maken tegen Ria Zantsev om dan de laatste ronde met wit te winnen, maar dat lukte niet helemaal:
Ondanks het falen van dat plan ging ik toch maar proberen het tweede deel uit te voeren. Verleden jaar had ik met zwart remise gespeeld tegen Anna Muzychuk, maar met wit had ik meer succes. Ik won na de opening een dame, maar daar kreeg ze in eerste instantie genoeg materiaal voor (toren, stuk en pion). Nadat ze ook een kwaliteit moest offeren had ze twee lopers (en een zeer gedekte vrijpion) voor de dame en dat schatte ik als technisch gewonnen in voor wit. Na de tijdcontrole stond het zo:
Ik had de toren van c1 naar c7 gekregen (via c3, a3, a6, c6, c7) en mijn koning had ik richting centrum verschoven om de c-pion in te gaten te houden, maar wat nu? Zwart dreigt de h-pion te winnen met Th8 en waar moet mijn koning dan schuilen? Ik keek naar 42.Txe7+ Kxe7 43.Dh4+ en wit kan dan de a-pion winnen, maar de zwarte c-pion komt dan op c2 en dat kan nooit goed voor wit wezen. Wat wit eigenlijk wil in deze stelling is met zijn dame bij de zwarte koning komen, maar hoe? Via a3 wellicht? Ik bekeek wat varianten, maar ook dat beviel me uiteindelijk niet. 41.Tc6 Kf7 is een zetherhaling waarmee ik ook niet opschiet, en na slaan op a7 doet zwart ook Th8. Hoewel wit dan nog iets kan proberen… 41. Txa7 Th8 42. Ta6! Dit is de manier waarop het zwarte tegenspel voorkomen wordt. 42…Kd7 Ook op 42…Kf7 komt 43.h4. 43.h4 Dit is de pointe: zwart kan met loper noch toren op h4 slaan. 43…c3? Beter was het om af te wachten. Wit zal dan waarschijnlijk proberen te winnen door de koning naar c3 te spelen en een vrije b-pion te maken. 44. e4! Nu dringt de witte dame de zwarte stelling binnen, waarna de winst makkelijk is. dxe4 45. Ta7+ Ke6 46. d5+ Kf7 47. Dxd6 Te8 48. Dc5 e3 49. d6 1-0
Zo eindigde ik uiteindelijk op de 46e plaats en leverde het toernooi mij 8.8 ratingpunten op. Een jaar geleden wist ik op de meilijst (mede dankzij het EK) een persoonlijk ratingrecord van 2608 te boeken, ditmaal kom ik rond de 2615 uit (als de Bundesliga meegeteld wordt). Hopelijk laat ik de duikeling die daarna kwam dit keer achterwege…